ماڵپەری قورئانی پیرۆز

هەزار  فەرمودە لە فەرمودەكانی سونەنی ئەبو داودی ئەسسەجەستانی//نووسينگه‌ى ته‌فسير///عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ السَّائِبِ, قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِىَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّى يَوْمَ الْفَتْحِ, وَوَضَعَ نَعْلَيْهِ عَنْ يَسَاڕهِ(صحيح)//واتە: لە ئەبو سەعیدی خودریەوە دەگێڕنەوە,

كە وتویەتی: لەڕۆژی رزگاركردنی مەكەدا پێغەمبەری خوام صلی الله علیە وسلم بینی نەعلەكانی لەپێ داكەندو لەلای چەپیەوە داینان.                 عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ السَّائِبِ, قَالَ: صَلَّى بِنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الصُّبْحَ بِمَكَّةَ, فَاسْتَفْتَحَ سُورَةَ الْمُؤْمِنِينَ حَتَّى إِذَا جَاءَ ذِكْرُ مُوسَى وَهَارُونَ. أَوْ: ذِكْرُ مُوسَى وَعِيسَى- ابْنُ عَبَّادٍ يَشُكُّ, أَوِ اخْتَلَفُوا - أَخَذَتْ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ سُعْلَةٌ, فَحَذَفَ فَرَكَعَ, وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ السَّائِبِ حَاضِرٌ لِذَلِكَ.(صحيح)//واتە: (عَبْدُ اللَّه)ی كوڕی سائبەوە, دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم لە مەكە بەرنوێژی نوێژی بەیانی بۆ دەكردین, سورەتی (مُۆْمِنِینَ)ی خوێند هەتا گەیشتە باسی موساو هارون. یان: باسی موساو عیسا - (ابْنُ عَبَّاد) گومانی هەیە, یان راویەكان رایان جیاوازە – پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم سوكە كۆكەیەكی كرد, قورئان خوێندنەكەی بڕی و چووە ركوعەوە, لەوكاتەدا (عَبْدُ اللَّه)ی كوڕی سائب ئامادەبوو حاڵەتەكەی بینی.      عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْڕىِّ, قَالَ: بَيْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّى بِأَصْحَابِهِ إِذْ خَلَعَ نَعْلَيْهِ, فَوَضَعَهُمَا عَنْ يَسَاڕهِ, فَلَمَّا رَأَى ذَلِكَ الْقَوْمُ أَلْقَوْا نِعَالَهُمْ, فَلَمَّا قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلاَتَهُ قَالَ: « مَا حَمَلَكُمْ عَلَى إِلْقَائِكُمْ نِعَالَكُمْ ». قَالُوا: رَأَيْنَاكَ أَلْقَيْتَ نَعْلَيْكَ فَأَلْقَيْنَا نِعَالَنَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: « إِنَّ جِبْڕيلَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَتَانِى فَأَخْبَرَنِى أَنَّ فِيهِمَا قَذَرًا ».أو قَالَ: (أَذَى) وَقَالَ: « إِذَا جَاءَ أَحَدُكُمْ إِلَى الْمَسْجِدِ فَلْيَنْظُرْ, فَإِنْ رَأَى فِى نَعْلَيْهِ قَذَرًا أَوْ أَذًى, فَلْيَمْسَحْهُ وَلْيُصَلِّ فِيهِمَا ».(صحيح)//واتە:واتە: لە ئەبو سەعیدی خودریەوە دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: جارێ پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم نوێژی بە هاوەڵانی دەكرد, نەعلەكانی لەپێ داكەندو لەلای چەپیەوە داینان, كاتێ كە هاوەڵانی بینیان هەر هەموویان نەعلەكانیان لەپێ داكەند, جا كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم نوێژەكەی تەواو كرد فەرمووی: ئەوە چی وای لێ كردن نەعلەكانتان لەپێ داكەنن؟ ئەوانیش وتیان: بینیمان تۆ لە پێت داكەند بۆیە ئێمەش دامانكەندن, جا پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرمووی: جبریل سەلامی خوای لێ بێ هات و ئاگاداری كردمەوە كە نەعلەكانم پیسی پێوەیە, هەروەها فەرمووی: (هەركام لە ئێوە كاتێ هات بۆ مزگەوت, با تەماشای ژێری پێڵاوەكانی بكات, ئەگەر پیسیەكی پێوە دی, با بیسڕێت لە پاشدا نوێژیان پێوە بكات).          عَنْ بَكْڕ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ النَّبِىِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ, بِهَذَا, قَالَ: «فِيهِمَا خَبَثٌ» قَالَ فِى الْمَوْضِعَيْنِ: « خَبَثٌ ».(صحيح)//واتە: بەكری كوڕی (عَبْدُ اللَّه), لە پێغەمبەرەوە صلی الله علیە وسلم بەهەمان سەنەد ئەم فەرموودەی گێڕاوەتەوە, كە فەرموویەتی: (فِیهِمَا خَبَپٌ). واتە: ئەگەر پیسییان پێوە بوو. لە دوو شوێنی تریشدا فەرموویەتی: (خَبَپٌ).       واتە: بەكری كوڕی (عَبْدُ اللَّه), لە پێغەمبەرەوە صلی الله علیە وسلم بەهەمان سەنەد ئەم فەرموودەی گێڕاوەتەوە, كە فەرموویەتی: (فِیهِمَا خَبَپٌ). واتە: ئەگەر پیسییان پێوە بوو. لە دوو شوێنی تریشدا فەرموویەتی: (خَبَپٌ).  ///(صحيح)//واتە: لە شەدادی كوڕی ئەوسەوە دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (بە پێچەوانەی جولەكەوە بجوڵێنەوە, چونكە ئەوان بە نەعل و خوفەكانیانەوە نوێژ ناكەن. واتە ئێوە بە نەعل و خوفەوە نوێژ بكەن.     عَنْ عَمْڕو بْنِ شُعَيْبٍ, عَنْ أَبِيهِ, عَنْ جَدِّهِ, قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّى حَافِيًا وَمُنْتَعِلاً.(صحيح)//واتە: لە عەمری كوڕی شوعەیبەوە, لە باوكیەوە, لە باپیریەوە هاتووە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوام صلی الله علیە وسلم دیوە بە پێی پەتی و بەنەعلەوە نوێژی كردووە.